Το άγχος αποτελεί μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, όταν νιώσουμε ότι απειλούμαστε, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία πρόκληση. Μία τέτοια πρόκληση συνιστούν και οι πανελλήνιες εξετάσεις στις οποίες το άγχος τόσο κατά τη διαδικασία προετοιμασίας όσο και κατά την περίοδο των εξετάσεων είναι παρόν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το άγχος δεν έχει πάντα αρνητική χροιά. Αντίθετα, είναι ευεργετικό γιατί βοηθάει το άτομο να οργανωθεί, να συγκεντρωθεί και να αντιμετωπίσει την πρόκληση όπως είναι αυτή των πανελλήνιων εξετάσεων. Αυτό σημαίνει ότι το άγχος και οι φυσιολογικές του αντιδράσεις μάς κινητοποιούν, αφού σκεφτόμαστε πιο γρήγορα, γινόμαστε πιο διεκπεραιωτικοί και βελτιώνουμε την επίδοσή μας.
Όταν όμως το άγχος ξεπεράσει αυτό το όριο, τότε έχει μεγάλη επίδραση στην επίδοση του υποψηφίου. Συνήθεις προειδοποιήσεις και εκδηλώσεις είναι: πονοκέφαλοι, ζαλάδες, αϋπνία, στομαχικές ενοχλήσεις, αισθητές μεταβολές στην όρεξη για το φαγητό, ευερεθιστότητα.
Τι μπορεί να κάνει ο υποψήφιος ώστε να διαχειριστεί το άγχος του και να μην επηρεαστεί από αυτό;
- Απόφυγε εξαντλητικούς ρυθμούς διαβάσματος και ιδιαίτερα το βράδυ γιατί προκαλείται υπερένταση και επηρεάζεται η ποιότητα του ύπνου σου.
- Καλό είναι στα διαλείμματα σου να συμπεριλάβεις ευχάριστες ασχολίες και φυσικές δραστηριότητες (π.χ. έναν περίπατο) προκειμένου να «αποσυμπιεστείς» και να είσαι πιο αποδοτικός στην προετοιμασία σου.
- Μπορείς να αναπτύξεις έναν θετικό εσωτερικό μονόλογο εστιασμένο στα δυνατά σημεία και στις ικανότητές σου (π.χ. θετικά σχόλια καθηγητών, καλοί βαθμοί διαγωνισμάτων). Να τον υπενθυμίζεις συχνά στον εαυτό σου όπως και όταν βρεθείς μπροστά στο γραπτό των πανελληνίων.
- Προσπάθησε να αποφύγεις την υπερκατανάλωση καφεΐνης και ενεργειακών ποτών γιατί προκαλούν υπερένταση και δε σε βοηθάν να παραμείνεις ήρεμος.
- Μην προσπαθείς να θυμηθείς τίποτα πριν την εξέταση. Είναι δύσκολο να ανακαλέσεις απότομα ένα μεγάλο όγκο πληροφοριών χωρίς να υπάρχει το αντίστοιχο ερέθισμα-εκφώνηση. Συνεπώς και τα συμπεράσματα που θα βγάλεις από τη δυσκολία ανάκλησης των πληροφοριών είναι μη-ρεαλιστικά.
- Απόφυγε να συζητάς με τους φίλους και συμμαθητές σου σχετικά με την ύλη και την προετοιμασία που κάνετε. Οι περιττές συγκρίσεις μεταξύ σας μόνο άγχος μπορεί να σου προκαλέσουν που μπορεί να επηρεάσει, με τη σειρά του, την επίδοσή σου.
- Κατά τη διάρκεια της εξέτασης προσπάθησε να επικεντρωθείς όσο περισσότερο μπορείς στις εκφωνήσεις και στο γραπτό σου, αδιαφορώντας για το τι συμβαίνει γύρω σου.
- Το έντονο άγχος προκαλεί γρήγορες και σύντομες ανάσες και αυτό με τη σειρά του αυξάνει τους παλμούς της καρδιάς. Παίρνοντας 10 βαθιές εισπνοές και αργές εκπνοές και εστιάζοντας στην αναπνοή σου, βοηθάς το σώμα σου να χαλαρώσει και να παραμείνεις ήρεμος.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς των υποψηφίων;
- Αυτό που έχει μεγαλύτερη ανάγκη το παιδί σας, την περίοδο αυτή, είναι να είστε εκεί και να το ακούσετε. Να είστε, δηλαδή, συναισθηματικά διαθέσιμοι ώστε να μπορεί να μοιραστεί τις ανησυχίες, τα άγχη και τους φόβους του.
- Δεν χρειάζεται να το φροντίζετε με υπερβολές. Το γεγονός ότι δίνει εξετάσεις δεν το καθιστά άρρωστο.
- Αναγνωρίστε την αυτονομία του στο διάβασμα. Όποια παρατήρηση γίνεται για το διάβασμά του καλό είναι να μην πλαισιώνεται με άγχος.
- Δώστε του διεξόδους και βοηθήστε το να «αναπνεύσει»όταν νιώθετε ότι πιέζεται πολύ. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε μαζί να αναζητήσετε εναλλακτικές λύσεις και εναλλακτικά σενάρια δράσης.
- Καλό είναι να έχετε στο πίσω μέρος του μυαλού σας ότι το παιδί δίνει εξετάσεις. Δε «δίνετε» εσείς εξετάσεις όπως ακούγεται πολύ συχνά. Έτσι, και εσείς θα μπορέσετε να προφυλάξετε τον εαυτό σας και να μην υπερεμπλακείτε.
- Είναι σημαντικό να βοηθήσετε τον υποψήφιο να απεμπλακεί από καταστάσεις που φέρουν πολλαπλά μηνύματα και, συνήθως, αντιφατικά στα οποία πρέπει να απαντήσει. Για παράδειγμα, αν η επιτυχία στις εξετάσεις είναι συνδεδεμένη και με ένδειξη πειθαρχίας απέναντι στους γονείς, σε ποιο από τα δύο ο υποψήφιος θα αποφασίσει να απαντήσει ; Αν οι πανελλήνιες παρουσιάζονται ως ο μόνος δρόμος για το μέλλον, πώς θα απαντήσει σε μια πιθανή αποτυχία.
Είναι ιδιαίτερα βοηθητικό και για τις δύο πλευρές αν οι πανελλήνιες εξετάσεις νοηματοδοτηθούν και αναγνωσθούν ως μία περίοδος αρκετά πιεστική και απαιτητική, η οποία όμως βοηθάει τον έφηβο να εξοικειωθεί με την προετοιμασία για μελλοντικές δοκιμασίες και να εξοικειωθεί με τη διαχείριση του ανάλογου άγχους.
Καλή επιτυχία στις Πανελλήνιες αλλά και στη ζωή!
